Môc lôc
Nội dung
|
Trang
|
PhÇn më ®Çu
|
2
|
1. §Æt vÊn ®Ò
|
2
|
1.1. Lý do chän ®Ò tµi
|
2
|
1.2. Môc ®Ých
|
4
|
1.3. Môc tiªu
|
4
|
1.4 Gi¶ thuyÕt khoa häc
|
4
|
2. ®èi tîng, ph¬ng ph¸p vµ tæ chøc nghiªn cøu
|
4
|
2.1 §èi tîng nghiªn cøu
|
4
|
2.2 ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
|
5
|
Ch¬ng 1 C¬ së lý luËn
|
8
|
1.1- Kh¸i niÖm bµi tËp bæ trî chuyªn m«n
|
8
|
1.2- NhiÖm vô vµ vai trß cña bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong d¹y häc
|
9
|
1.3- Kü thuËt nh¶y xa
|
10
|
1.4- Tè chÊt thÓ lùc ®Æc trng trong kü thuËt nh¶y xa
|
10
|
Ch¬ng 2 C¬ së thùc tiÔn
|
13
|
2.1- Thùc tr¹ng qu¸ tr×nh tæ chøc gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n cho häc sinh trêng THPT
|
13
|
2.2- X©y dùng hÖ thèng bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n cho häc sinh trêng THPT
|
16
|
KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
|
18
|
1- KÕt luËn
|
18
|
2- KiÕn nghÞ:
|
19
|
TÀI LIỆU THAM KHẢO
|
21
|
PhÇn më ®Çu
1. §Æt vÊn ®Ò
1.1. Lý do chän ®Ò tµi.
§iÒn kinh lµ mét m«n thÓ thao cã lÞch sö l©u ®êi nhÊt, ®ưîc a chuéng vµ phæ biÕn réng r·i trªn thÕ giíi.Víi néi dung rÊt phong phó vµ ®a d¹ng,®iÒn kinh chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong ch¬ng tr×nh thi ®Êu cña c¸c §¹i héi thÓ thao Olympic Quèc tÕ vµ trong ®êi sèng thÓ thao cña nh©n lo¹i.
Nh¶y xa lµ mét trong nh÷ng m«n ®iÒn kinh cæ xa nhÊt. N¨m 1896 nã ®îc ®a vµo trong ch¬ng tr×nh thi ®Êu t¹i §¹i héi Olympic lÇn ®Çu tiªn tæ chøc ë Aten(Hy l¹p) vµ E.Kark-vËn ®éng viªn Mü ®· trë thµnh nhµ v« ®Þch §¹i héi Olympic víi thµnh tÝch 6.35m. Vªrakrepkina lµ n÷ V§V X« ViÕt lÇn ®Çu tiªn ®· giµnh ®îc huy ch¬ng vµng t¹i §¹i héi Olympic tæ chøc ë R«ma n¨m 1960, thµnh tÝch cña c« cao h¬n so víi nhµ v« ®Þch Olympic ®Çu tiªn cña nam lµ 2cm (6.37)
Víi sù kh¸t khao v¬n tíi ®Ønh cao thµnh tÝch, c¸c HLV, V§V vµ c¸c nhµ khoa häc lu«n t×m tßi nh÷ng ph¬ng ph¸p cã hiÖu qu¶ nhÊt trong huÊn luyÖn thi ®Êu nh¶y xa. Ngµy nay víi sù tiÕn bé vÒ khoa häc kü thuËt c¸c V§V ®· sö dông kü thuËt nh¶y xa hiÖn ®¹i (kiÓu ìn th©n, c¾t kÐo) trong tËp luyÖn vµ thi ®Êu nh: A.R«binx¬n (Mü) ®· ®¹t thµnh tÝch lµ 8.34m, ¤vanhªxian (Liªn x«) víi thµnh tÝch 8.35m, B.Bim¬n (Mü) ®· lËp kû lôc thÕ giíi n¨m 1968 víi thµnh tÝch lµ 8.90m t¹i §¹i héi Olympic tæ chøc ë Mªhic«.
§iÒn kinh lµ m«n thÓ thao hÕt søc quan träng, lµ néi dung gi¶ng d¹y chÝnh trong c¸c nhà trường các cấp từ THCS, THPT đến các trưêng ®¹i häc, cao ®¼ng, trung cÊp chuyªn nghiÖp vµ d¹y nghÒ, vµ ®ưîc x¸c ®Þnh lµ m«n thÓ thao mòi nhän cña ngµnh ThÓ dôc ThÓ thao trong c¸c cuéc thi ®Êu ë khu vùc còng nh Quèc tÕ.
§iÒu hiÓn nhiªn r»ng, bÊt cø mét ho¹t ®éng vËn ®éng nµo còng cã mét nhiÖm vô vËn ®éng, tøc lµ mét môc ®Ých nµo ®ã nh cÇn ph¶i vît qua mét kho¶ng c¸ch xa nhÊt trong nh¶y xa hoÆc vît qua mét ®é cao nµo ®ã trong nh¶y cao. Mét hµnh vi vËn ®éng thêng bao gåm mét hÖ thèng c¸c cö ®éng (hay ®éng t¸c). C¸ch thøc thùc hiÖn hµnh vi vËn ®éng tøc lµ tæ chøc c¸c ®éng t¸c theo mét tr×nh tù vµ kiÓu c¸ch nhÊt ®Þnh ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých vËn ®éng ®Ò ra ®ã chÝnh lµ kü thuËt ®éng t¸c. V× vËy ngêi ta cã thÓ ®Þnh nghÜa kü thuËt cña bµi tËp lµ c¸ch thøc s¾p xÕp, tæ chøc vµ thùc hiÖn hÖ thèng c¸c ®éng t¸c ®Ó gi¶i quyÕt nhiÖm vô vËn ®éng, hay nãi c¸ch kh¸c kü thuËt thÓ thao lµ nh÷ng c¸ch thøc gi¶i quyÕt nhiÖm vô vËn ®éng hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ cao nhÊt.
Kü thuËt thÓ thao lu«n lu«n ®îc ®æi míi vµ hoµn thiÖn. Sù t×m tßi, kh¸m ph¸ khoa häc vÒ c¸c quy luËt vËn ®éng cña c¬ thÓ, viÖc nghiªn cøu hoµn thiÖn c¸c ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y huÊn luyÖn ngµy cµng trë nªn cã ý nghÜa trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn c¸c kü thuËt ®éng t¸c vµ nh÷ng hµnh vi vËn ®éng ®Ó vËn ®éng viªn dïng lµm ph¬ng tiÖn trong tËp luyÖn vµ thi ®Êu thÓ thao.
Trong lÜnh vùc nghiªn cøu nh»m x©y dùng hÖ thèng bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong gi¶ng d¹y kü thuËt c¸c m«n §iÒn kinh , ®· cã sù ®ãng gãp rÊt quý gi¸ cña c¸c chuyªn gia, c¸c HLV, c¸c nhµ chuyªn m«n ®iÒn kinh hµng ®Çu ViÖt Nam nh: D¬ng NghiÖp ChÝ 1981-1985; Vâ §øc Phïng 1981- 1983; Ph¹m TiÕn B×nh- Phan §×nh Cêng 1981- 1990; NguyÔn Kim Minh 1985- 1992; Hoµng VÜnh Giang 1985- 1987; Vò §øc Thîng 1991- 1993; Hoµng An 1994; NguyÔn §¹i Dư¬ng 1995- 1997; NguyÔn V¨n Phóc 2003... PhÇn lín c¸c t¸c gi¶ míi chØ dõng ë møc ®é x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu tuyÓn chän ban ®Çu, ®Þnh lîng vËn ®éng trong giai ®o¹n huÊn luyÖn s¬ bé. Do quy tr×nh, ®iÒu kiÖn, ®èi tîng nghiªn cøu cã kh¸c nhau, do ®ã viÖc ®i s©u nghiªn cøu x©y dùng hÖ thèng bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong gi¶ng d¹y kü thuËt c¸c m«n §iÒn kinh ®Æc biÖt lµ kü thuËt nh¶y xa ìn th©n cho häc sinh phæ th«ng, th× cha cã c«ng tr×nh nµo nghiªn cøu vµ ®Ò cËp tíi.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng vÊn ®Ò nªu trªn viÖc "X©y dùng hÖ thèng bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ưìn th©n cho học sinh THPT " lµ yªu cÇu cÊp b¸ch kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y vµ huÊn luyÖn kü thuËt cho häc sinh gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o trong nhµ trêng.
1.2. Môc ®Ých.
Môc ®Ých cña ®Ò tµi nµy lµ bíc ®Çu vËn dông nh÷ng kiÕn thøc, kinh nghiÖm trong nh÷ng n¨m th¸ng c«ng t¸c gi¶ng d¹y t¹i trêng, trªn c¬ së nghiªn cøu x©y dùng hÖ thèng bµi tËp bæ trî chuyªn m«n cho qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n, gãp phÇn bæ xung vµ hoµn thiÖn t liÖu chuyªn m«n phôc vô cho c«ng t¸c gi¶ng d¹y vµ huÊn luyÖn kü thuËt nh¶y xa ìn th©n.
1.3. Môc tiªu.
§Ó gi¶i quyÕt môc ®Ých cña ®Ò tµi chóng t«i x¸c ®Þnh gi¶i quyÕt 2 môc tiªu:
1.3.1. Môc tiªu 1: Lùa chän mét sè bµi tËp bæ trî chuyªn m«n nh¶y xa ìn th©n cho häc sinh Trêng THPT.
1.3.2. Môc tiªu 2: øng dông vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ c¸c bµi tËp ®· lùa chän cho häc sinh đội tuyển Nhẩy xa
1.4 Gi¶ thuyÕt khoa häc.
§Ò tµi tiÕn hµnh nghiªn cøu lùa chän vµ s¾p xÕp hÖ thèng c¸c bµi tËp bæ trî chuyªn m«n (bao gåm c¸c bµi tËp bæ trî kü thuËt vµ bæ trî thÓ lùc) theo c¸c giai ®o¹n trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ nh÷ng tµi liÖu chuyªn m«n cã gi¸ trÞ gãp phÇn hoµn thiÖn hå s¬ gi¶ng d¹y, lµ tµi liÖu tham kh¶o cho c¸c gi¸o viªn, HLV trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y còng nh huÊn luyÖn.
2. ®èi tîng, ph¬ng ph¸p vµ tæ chøc nghiªn cøu
2.1 §èi tîng nghiªn cøu.
2.1.1. §èi tîng nghiªn cøu:
Là c¸c bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n.
2.1.2. §èi tîng thùc nghiÖm:
Häc sinh THPT.
2.2 ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
§Ó gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm vô trªn, ®Ò tµi ®· sö dông c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu sau:
2.2.1- Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp tµi liÖu
Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ tæng hîp tµi liÖu lµ mét ph¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc réng r·i trong c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ lý luËn vµ thùc hµnh phương pháp trong thÓ dôc thÓ thao. Môc ®Ých cña ph¬ng ph¸p nh»m thu thËp tµi liÖu, tæng hîp c¸c nguån th«ng tin hiÖn cã trong vµ ngoµi níc ®· ®îc c«ng nhËn trªn s¸ch b¸o vµ t¹p chÝ. Gióp cho viÖc nh×n râ tæng thÓ trong khi nghiªn cøu, ®ång thêi còng lµ chç dùa vÒ mÆt lý luËn vµ thùc tiÔn ®Ó nghiªn cøu ®Ò tµi nµy.
Trong ®Ò tµi nµy, t«i sö dông ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp tµi liÖu vÒ 2 m¶ng lín.
Tµi liÖu vÒ khoa häc nh triÕt häc, chÝnh trÞ, kinh tÕ, gi¶i phÉu, sinh lý, sinh c¬, sinh ho¸, to¸n tin...
C¸c tµi liÖu vÒ khoa häc c¬ së nh: Lý luËn vµ phư¬ng ph¸p gi¸o dôc thÓ dôc thÓ thao, t©m lý häc thÓ dôc thÓ thao, sinh lý häc thÓ dôc thÓ thao, häc thuyÕt huÊn luyÖn, s¸ch gi¸o khoa §iÒn kinh...
Ngoµi ra t«i cßn nghiªn cøu c¸c v¨n kiÖn, NghÞ quyÕt, chØ thÞ cña §¶ng, ChÝnh phñ, Uû ban thÓ dôc thÓ thao...
2.2.2- Ph¬ng ph¸p chuyªn gia
§©y lµ phư¬ng ph¸p ®uîc sö dông réng r·i trong c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc vÒ t©m lý, gi¸o dôc s ph¹m... Tõ nh÷ng th«ng tin pháng vÊn c¸c chuyªn gia sau khi thu ®îc, sÏ cã thªm ®îc nh÷ng nguån kiÕn thøc, c¸c suy nghÜ vµ ý tëng ®Ó cã ®îc tÇm nh×n réng h¬n. Tõ ®ã h×nh thµnh ®îc c¸c gi¶ thiÕt khoa häc.
- C¬ së ®Ó lùa chän c¸c bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong gi¶ng d¹y vµ huÊn luyÖn cho häc sinh.
- Nh÷ng yªu cÇu cÇn thiÕt khi lùa chän c¸c bµi tËp.
- Møc ®é u tiªn cña nh÷ng bµi tËp vµ c¸ch s¾p xÕp theo tr×nh tù hÖ thèng bµi tËp cho mçi giai ®o¹n cña kü thuËt.
Ngoµi ra cßn pháng vÊn mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt cña c¸c chuyªn gia vÒ nh÷ng vÊn ®Ò nªu trªn.
Th«ng qua ®ã cã thªm nh÷ng c¨n cø quan träng lµm t¨ng thªm ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi.
2.2.3- Ph¬ng ph¸p quan s¸t s ph¹m
Quan s¸t s ph¹m còng lµ phư¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc ®îc sö dông réng r·i trong khi nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c«ng t¸c s ph¹m. §Æc ®iÓm næi bËt cña ph¬ng ph¸p quan s¸t s ph¹m lµ nghiªn cøu tiÕp cËn trùc tiÕp víi thùc tÕ kh¸ch quan (víi ®èi tîng thùc nghiÖm, ®èi tîng nghiªn cøu). Trong nghiªn cøu khoa häc quan s¸t s ph¹m ®îc thùc hiÖn ë 3 nhãm chÝnh.
Quan s¸t s ph¹m trùc tiÕp: Nhµ nghiªn cøu tiÕp cËn trùc tiÕp hiÖn tîng b»ng gi¸c quan cña m×nh.
Quan s¸t s ph¹m b»ng m¸y: Nhµ nghiªn cøu tiÕp cËn hiÖn tîng th«ng qua ph¬ng tiÖn kü thuËt (quay phim, chôp ¶nh).
Kh¶o s¸t ®o ®¹c (cã ph¬ng ph¸p sö dông c¸c bµi kiÓm tra chuyªn m«n - Test).
§èi víi ®Ò tµi nµy, sö dông ph¬ng ph¸p quan s¸t s ph¹m trùc tiÕp vµ ph¬ng ph¸p kh¶o s¸t ®o ®¹c ®Ó thu nhËn c¸c sè liÖu gióp cho viÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶.
Môc ®Ých cña ph¬ng ph¸p quan s¸t s ph¹m trong kiÓm tra ®¸nh gi¸ lµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ cña c¸c bµi tËp theo tr×nh tù s¾p xÕp còng nh khèi lîng cña bµi tËp ë mçi néi dung kü thuËt trong gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n cña häc sinh. Tõ ®ã ®ưa ra hÖ thèng c¸c bµi tËp øng dông nh»m øng dông vµo trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ®¶m b¶o tÝnh khoa häc.
2.2.4- Ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm s ph¹m
Thùc nghiÖm s ph¹m lµ ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó nghiªn cøu khoa häc ë mäi lÜnh vùc. Trong ®ã hiÖn tîng vµ ®iÒu kiÖn qu¶n lý chÞu sù t¸c ®éng kiÓm tra trùc tiÕp cña nhµ nghiªn cøu. Thùc tÕ sÏ ®a tíi kh¶ n¨ng t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho nhµ nghiªn cøu, lo¹i trõ ¶nh hưởng cña c¸c t¸c ®éng bªn ngoµi vµ cuèi cïng lµ kh¶ n¨ng t¸i diÔn hiÖn tîng lµm cho thùc nghiÖm cã gi¸ trÞ thay thÕ.
Tuú thuéc vµo møc ®é thay ®æi cña ®iÒu kiÖn thùc tÕ, ngêi ta chia ra lµm c¸c lo¹i thùc nghiÖm sau:
- Thùc nghiÖm trªn ®iÒu kiÖn tù nhiªn.
- Thùc nghiÖm theo m« h×nh.
- Thùc nghiÖm trong phßng thÝ nghiÖm.
Trong thùc tÕ khi nghiªn cøu thÓ dôc thÓ thao. Thùc nghiÖm thuêng tiÕn hµnh trong thùc tÕ gi¶ng d¹y, huÊn luyÖn. V× vËy nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc nghiÖm kh«ng bÞ thay ®æi hoÆc lµ thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ.
Víi môc ®Ých cña ®Ò tµi nµy, chóng t«i ®· dïng ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm s ph¹m tù nhiªn nh»m kiÓm ®Þnh tÝnh khoa häc, tÝnh thùc tiÔn vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña hÖ thèng bµi tËp ®îc ®a ra trªn c¬ së nÒn t¶ng cña lý luËn ®Ó lµm s¸ng tá hiÖu qu¶ cña bµi tËp ®· ®îc thùc nghiÖm. So s¸nh 2 nhãm cã cïng tr×nh ®é vµ ®iÒu kiÖn t¬ng ®ång ®Ó vµo thùc nghiÖm ë hai lo¹i hÖ thèng bµi tËp kh¸c nhau. C¸c kÕt qu¶ ban ®Çu vµ sau thùc nghiÖm ®îc xö lý b»ng to¸n thèng kª ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh ®ång ®Òu cña tr×nh ®é ban ®Çu vµ hiÖu qu¶ t¸c ®éng cña hÖ thèng bµi tËp ®èi víi nhãm thùc nghiÖm. Tõ ®ã kh¼ng ®Þnh tÝnh hiÖu qu¶ vµ kh¶ thi cña hÖ thèng bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y nh¶y xa ìn th©n cho häc sinh.
2.2.5- Ph¬ng ph¸p sö dông Test
Kh¶ n¨ng ®éng lùc häc trong ho¹t ®éng thÓ thao lµ kh¸i niÖm ®Ó chØ vÒ nh÷ng kh¶ n¨ng vËn ®éng - thao t¸c c¸c hµnh vi chuyªn m«n. Nã ®îc thÓ hiÖn vÒ c¬ b¶n ë hai mÆt sau:
- Kh¶ n¨ng thÓ lùc cña ngêi tËp.
- Kh¶ n¨ng phèi hîp vËn ®éng cña ngêi tËp.
Nh÷ng bµi kiÓm tra ®¸nh gi¸ tr×nh ®é tËp luyÖn cña ngêi tËp hiÖn nay, chñ yÕu ®îc tËp trung vµo hai mÆt nµy, bëi v× nã phï hîp víi ®Æc ®iÓm c«ng viÖc gi¶ng d¹y vµ huÊn luyÖn trªn s©n b·i mµ Ýt cã ®iÒu kiÖn thùc nghiÖm ë phßng thÝ nghiÖm.
Trong ®Ò tµi nµy ®Ó lµm râ tÝnh hiÖu qu¶ vµ tÝnh khoa häc cña viÖc lùa chän hÖ thèng bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n cho häc sinh, tôi ®a ra c¸c Test kiÓm tra ®¸nh gi¸ sau:
1- Ch¹y 30m tèc ®é cao.
2- BËt xa t¹i chç.
3- HÊt t¹ qua ®Çu ra sau.
4- Nh¶y xa toµn ®µ.
5- §¸nh gi¸ kü thuËt (theo thang ®iÓm quy ®Þnh A, B, C).
Ch¬ng 1 C¬ së lý luËn
1.1- Kh¸i niÖm bµi tËp bæ trî chuyªn m«n:
HiÖn nay cã rÊt nhiÒu c¸c kh¸i niÖm vÒ bµi tËp bæ trî chuyªn m«n cña c¸c t¸c gi¶ kh¸c nhau. Bµi tËp bæ trî chuyªn m«n lµ bµi tËp nh»m hç trî cho viÖc nhanh chãng tiÕp thu vµ thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ bµi tËp chuyªn m«n, trong ®ã bµi tËp chuyªn m«n lµ nh÷ng bµi tËp hç trî cho viÖc tiÕp thu kü thuËt ®éng t¸c. Theo quan ®iÓm cña PGS NguyÔn To¸n vµ TS. Ph¹m Danh Tèn th× "Bµi tËp bæ trî chuyªn m«n lµ c¸c bµi tËp phøc hîp c¸c yÕu tè cña ®éng t¸c thi ®Êu cïng c¸c biÕn d¹ng cña chóng còng nh bµi tËp dÉn d¾t t¸c ®éng cã chñ ®Ých vµ cã hiÖu qu¶ ®Õn sù ph¸t triÓn c¸c tè chÊt vµ c¸c kü x¶o cña vËn ®éng ë chÝnh ngay m«n thÓ thao ®ã". Cßn mét sè t¸c gi¶ níc ngoµi th× cho r»ng: Bµi tËp bæ trî lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p gi¶ng d¹y, bao gåm c¸c bµi tËp mang tÝnh chuÈn bÞ cho vËn ®éng. Bµi tËp mang tÝnh dÉn d¾t, bµi tËp mang tÝnh chuyÓn ®æi vµ bµi tËp t¨ng cêng c¸c tè chÊt thÓ lùc. C¸c kh¸i niÖm trªn tuy cã kh¸c nhau vÒ c¸ch tr×nh bµy nhng lu«n cã sù thèng nhÊt vÒ ý nghÜa. Nh vËy," bµi tËp bæ trî chuyªn m«n lµ c¸c bµi tËp mang tÝnh chuÈn bÞ, tÝnh dÉn d¾t, tÝnh chuyÓn ®æi vµ tÝnh thÓ lùc chuyªn biÖt cho tõng kü thuËt vµ tõng m«n thÓ thao kh¸c nhau".
VÝ dô trong nh¶y xa ngêi ta ph©n tÝch kü thuËt thµnh 4 giai ®o¹n lµ: Ch¹y ®µ, giËm nh¶y, trªn kh«ng vµ tiÕp ®Êt. Trªn c¬ së ®ã ngêi häc n¾m b¾t tõng phÇn sau ®ã liªn kÕt l¹i thµnh kü thuËt hoµn chØnh. ë mçi giai ®o¹n kü thuËt, ®Ó gióp ngêi häc h×nh thµnh ®îc kü thuËt, ngêi ta sö dông c¸c bµi tËp:
- Mang tÝnh chuÈn bÞ nh»m ®a ngêi häc vµo tr¹ng th¸i sinh lý, t©m lý thÝch hîp víi viÖc tiÕp thu kü thuËt.
- Mang tÝnh dÉn d¾t nh»m lµm cho ngêi tËp n¾m ®îc c¸c yÕu lÜnh tõ dÔ ®Õn khã, tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, tõ ®¬n lÎ ®Õn liªn hoµn kü thuËt cÇn häc.
- Mang tÝnh chuyÓn ®æi tõ ®éng t¸c nµy sang ®éng t¸c kh¸c víi c¸c c¶m gi¸c kh«ng gian vµ thêi gian kh¸c nhau nh»m t¹o ra sù lîi dông c¸c kü n¨ng ®· cã h×nh thµnh ra c¸c kü n¨ng míi.
1.2- NhiÖm vô vµ vai trß cña bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong d¹y häc ®éng t¸c
Mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng cña qu¸ tr×nh d¹y häc ®éng t¸c vµ ph¸t triÓn c¸c n¨ng lùc thÓ chÊt ®ã lµ dïng c¸c bµi tËp thÓ chÊt ®Æc biÖt lµ bµi tËp "Bæ trî" nh c¸c ph¬ng tiÖn ®Ó t¸c ®éng cã chñ ®Ých ®Õn qu¸ tr×nh d¹y häc ®éng t¸c. Trong gi¶ng d¹y kü thuËt c¸c m«n §iÒn kinh, do ®Æc ®iÓm cã nhiÒu néi dung cã cÊu tróc ®éng t¸c kh¸c nhau v× vËy viÖc gi¶ng d¹y cho tõng kü thuËt lµ rÊt khã nÕu nh kh«ng biÕt vËn dông c¸c bµi tËp bæ trî kü thuËt th× khã cã thÓ h×nh thµnh ®îc kü n¨ng kü x¶o ®éng t¸c kü thuËt mét c¸ch nhanh chãng. V× vËy vai trß cña bµi tËp bæ trî rÊt quan träng trong d¹y häc ®éng t¸c kü thuËt míi, ®Æc biÖt lµ trong d¹y c¸c kü thuËt §iÒn kinh.
Nh vËy, cã thÓ nãi trong d¹y häc c¸c kü thuËt §iÒn kinh c¸c bµi tËp bæ trî cã vai trß rÊt quan träng ®Ó gióp ngêi häc n¾m ®îc kü thuËt chÝnh x¸c vµ rót ng¾n thêi gian tËp luyÖn còng nh híng tíi viÖc ph¸t triÓn c¸c n¨ng lùc cÇn thiÕt ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao trong tËp luyÖn thi ®Êu.
1.3- Kü thuËt nh¶y xa.
§Ó ®¹t thµnh tÝch cao trong nh¶y xa, V§V cÇn ph¶i cã tÇm vãc tèt, cã tr×nh ®é cao vÒ søc m¹nh – tèc ®é vµ n¾m v÷ng kü thuËt nh¶y.
HiÖn nay ®· cã ®Õn 3 kiÓu nh¶y xa nhng chØ cã 2 kiÓu nh¶y lµ ®¸p øng ®îc ®ßi hái chung vÒ thµnh tÝch ®Ønh cao cña thÓ thao hiÖn ®¹i. §ã lµ kü thuËt nh¶y " ìn th©n" vµ kü thuËt nh¶y "c¾t kÐo". Tuy nhiªn hÇu hÕt c¸c vËn ®éng viªn xuÊt s¾c ®Òu nh¶y theo kiÓu "c¾t kÐo", kü thuËt nh¶y xa cã thÓ chia thµnh 4 giai ®o¹n chÝnh: Ch¹y ®µ, giËm nh¶y, bay trªn kh«ng vµ tiÕp ®Êt.
1.4- Tè chÊt thÓ lùc ®Æc trng trong kü thuËt nh¶y xa.
1.4.1- C¬ së sinh lý cña tè chÊt søc nhanh
Søc nhanh lµ mét tè chÊt thÓ lùc cña con ngêi. §ã lµ kh¶ n¨ng thùc hiÖn ®éng t¸c trong kho¶ng thêi gian ng¾n nhÊt. Søc nhanh cã thÓ biÓu hiÖn ë d¹ng ®¬n gi¶n vµ ë d¹ng phøc t¹p. D¹ng ®¬n gi¶n cña søc nhanh bao gåm: Thêi gian ph¶n øng, thêi gian cña mét ®éng t¸c ®¬n (riªng lÎ) vµ tÇn sè ho¹t ®éng côc bé.
D¹ng phøc t¹p cña søc nhanh lµ thêi gian thùc hiÖn ho¹t ®éng thÓ thao phøc t¹p kh¸c nhau nh ch¹y 100m, tèc ®é ra tay trong c¸c m«n nÐm ®Èy, quyÒn anh, vâ... C¸c d¹ng ®¬n gi¶n cña søc nhanh liªn quan chÆt chÏ víi kÕt qu¶ cña søc nhanh ë d¹ng phøc t¹p. Thêi gian ph¶n øng, thêi gian cña mét ®éng t¸c ®¬n lÎ hoÆc tÇn sè ®éng t¸c sÏ cµng cao. Song c¸c d¹ng biÓu hiÖn søc nhanh ®¬n gi¶n l¹i ph¸t triÓn t¬ng ®èi ®éc lËp víi nhau. Thêi gian ph¶n øng cã thÓ rÊt tèt nhng ®éng t¸c riªng lÎ l¹i chËm hoÆc tÇn sè cña ®éng t¸c l¹i thÊp. V× vËy søc nhanh lµ tè chÊt tæng hîp cña ba yÕu tè cÊu thµnh lµ: Thêi gian ph¶n øng, thêi gian cña ®éng t¸c ®¬n lÎ vµ tÇn sè ho¹t ®éng. YÕu tè quyÕt ®Þnh tèc ®é cña tÊt c¶ c¸c d¹ng søc nhanh nªu trªn lµ ®é linh ho¹t cña c¸c qu¸ tr×nh thÇn kinh vµ tèc ®é co c¬.
§é linh ho¹t cña qu¸ tr×nh thÇn kinh thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng biÕn ®æi nhanh chãng gi÷a hng phÊn vµ øc chÕ. Trong c¸c trung t©m thÇn kinh, ngoµi ra, ®é linh ho¹t thÇn kinh cßn bao gåm c¶ tèc ®é dÉn truyÒn xung ®éng trong c¶ d©y thÇn kinh ngo¹i vÞ. Sù thay ®æi nhanh gi÷a hng phÊn vµ øc chÕ lµm cho c¸c n¬ ron vËn ®éng cã kh¶ n¨ng ph¸t xung ®éng víi tÇn sè cao vµ lµm cho ®¬n vÞ vËn ®éng th¶ láng nhanh, ®ã lµ yÕu tè t¨ng cêng tèc ®é vµ tÇn sè ®éng t¸c. Tèc ®é hng phÊn cña tÕ bµo thÇn kinh cßn ¶nh hëng trùc tiÕp tíi thêi kú tiÒm tµng vµ cïng víi tèc ®é dÉn truyÒn xung ®éng trong c¸c d©y thÇn kinh ngo¹i vÞ, chóng quyÕt ®Þnh thêi gian ph¶n øng.
Tèc ®é co c¬ phô thuéc tríc tiªn vµo tØ lÖ sîi c¬ nhanh vµ sîi c¬ chËm trong bã c¬. C¸c c¬ cã tØ lÖ sîi c¬ nhanh, ®Æc biÖt lµ sîi c¬ nhãm II-A cã kh¶ n¨ng tèc ®é cao h¬n. Tèc ®é c¬ c¬ chÞu ¶nh hëng cña hµm lîng c¸c chÊt cao n¨ng ATP vµ CP. Nh ®· tr×nh bµy ë phÇn trªn, ho¹t ®éng t¨ng tèc ®é víi thêi gian ng¾n sö dông nguån n¨ng lîng ph©n gi¶i yÕm khÝ ATP vµ CP lµ chñ yÕu. V× vËy, khi hµm lîng ATP vµ CP trong c¬ cao th× kh¶ n¨ng co c¬ còng t¨ng nhanh lªn. Theo mét sè t¸c gi¶, hµm lîng ATP vµ CP cã thÓ t¨ng thªm 10-30% (Kox.I.M). Theo N.N. Iacoplep, tèc ®é co c¬ phô thuéc vµo ho¹t tÝnh cña men ph©n gi¶i tæng hîp ATP vµ CP. TËp luyÖn tèc ®é cã thÓ lµm t¨ng ho¹t tÝnh cña c¸c lo¹i men nµy.
Trong ho¹t ®éng thÓ dôc thÓ thao, tèc ®é vµ søc m¹nh cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau. Møc ®é ph¸t triÓn søc m¹nh ¶nh hëng râ ®Õn søc nhanh. Trong nhiÒu m«n thÓ thao, kÕt qu¶ ho¹t ®éng kh«ng phô thuéc vµo søc nhanh hay søc m¹nh riªng lÎ mµ phô thuéc vµo sù phèi hîp hîp lý gi÷a hai tè chÊt nµy (c¸c m«n nÐm, ®Èy, nh¶y, ch¹y ng¾n).
Nh vËy søc nhanh chØ phô thuéc chñ yÕu vµo tÝnh linh ho¹t cña thÇn kinh vµ tèc ®é co c¬. C¶ hai nhãm yÕu tè ¶nh hëng ®ã, mÆc dï cã biÕn ®æi díi t¸c dông cña thµnh lËp, nhng nãi chung ®Òu lµ nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh bëi ®Æc ®iÓm di truyÒn. Do ®ã, trong qu¸ tr×nh tËp luyÖn, søc nhanh biÕn ®æi chËm h¬n søc m¹nh vµ søc bÒn. C¬ së sinh lý ®Ó ph¸t triÓn søc nhanh lµ t¨ng cêng ®é linh ho¹t vµ tèc ®é dÉn truyÒn hng phÊn ë trung t©m thÇn kinh vµ bé m¸y vËn ®éng, t¨ng cêng sù phèi hîp gi÷a c¸c sîi c¬ vµ c¸c c¬, n©ng cao tèc ®é th¶ láng, c¸c yªu cÇu trªn cã thÓ ®¹t ®îc b»ng c¸ch sö dông c¸c bµi tËp tÇn sè cao, träng t¶i nhá, cã thêi gian nghØ dµi.
1.4.2- C¬ së sinh lý cña tè chÊt søc m¹nh tèc ®é vµ søc m¹nh bét ph¸t
Ho¹t ®éng cña søc m¹nh tèc ®é bao gåm c¸c d¹ng bµi tËp thÓ lùc nh»m t¹o cho mét träng t¶i æn ®Þnh mét vËn tèc lín nhÊt. VÝ dô trong c¸c m«n nh¶y, träng lîng c¬ thÓ V§V kh«ng ®æi, ®é cao hoÆc ®é xa cña thµnh tÝch nh¶y phô thuéc vµo tèc ®é ch¹y ®µ, ®é chÝnh x¸c vµ lùc giËm nh¶y. Trong c¸c m«n nÐm ®Èy, träng lîng cña dông cô còng æn ®Þnh V§V cÇn ph¶i t¸c ®éng mét lùc tèi ®a trong thêi gian tèi thiÓu. C¸c ho¹t ®éng søc m¹nh - tèc ®é bao giê còng cã mét sè ®éng t¸c t¹o ®µ cã thÓ biÕn ®æi vÒ biªn ®é h×nh thøc còng nh lùc giËm nh¶y. Trong c¸c ho¹t ®éng søc m¹nh - tèc ®é V§V cÇn ph¶i g¾ng søc ë møc tèi ®a. Ngoµi ra, ho¹t ®éng lo¹i nµy cßn ®ßi hái c¬ ph¶i cã tÝnh linh ho¹t vµ phèi hîp rÊt cao trong mét thêi gian ng¾n, v× vËy cßn gäi lµ ho¹t ®éng søc m¹nh bét ph¸t.
Nh×n chung ho¹t ®éng søc m¹nh - tèc ®é t¸c ®éng ®Õn tr¹ng th¸i chøc n¨ng c¬ thÓ t¬ng ®èi yÕu h¬n. Trong c¸c bµi tËp søc m¹nh - tèc ®é, hÖ m¸u cña V§V hÇu nh kh«ng cã g× biÕn ®æi râ rÖt. Trong c¸c m«n nh¶y, tÇn sè nhÞp tim cã thÓ lªn tíi 140-150 lÇn/1 phót. §Æc biÖt quan träng nhÊt lµ nhÞp tim cña V§V sau khi ®· kÕt thóc c¸c bµi tËp søc m¹nh tèc ®é. HuyÕt ¸p cña V§V t¨ng lªn, tuy kh«ng cao l¾m, nhÊt lµ huyÕt ¸p tèi da (150-160mm hÖ thèng). TÇn sè h« hÊp t¨ng lªn kh«ng ®¸ng kÓ sau khi kÕt thóc ho¹t ®éng, thÓ tÝch h« hÊp vµ hÊp thô Oxy t¨ng lªn Ýt nhiÒu. C¸c bµi tËp søc m¹nh - tèc ®é lµ c¸c bµi tËp cã c«ng suÊt lín ®îc thùc hiÖn trong mét thêi gian ng¾n. V× vËy, n¨ng lîng ®îc sö dông chñ yÕu lµ do ph©n gi¶i ATP vµ CP dù tr÷ trong c¬. Nhu cÇu «xy kh«ng ®îc tho¶ m·n trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng lµm cho c¬ nî Oxy lªn tíi 95%. Song do thêi gian ng¾n nªn tæng lîng Oxy kh«ng lín l¾m. Nî Oxy vµo kho¶ng 20-30 lÝt trong ho¹t ®éng kÐo dµi 1 phót. Chøc n¨ng c¬ quan bµi tiÕt vµ ®iÒu hoµ th©n nhiÖt biÕn ®æi kh«ng ®¸ng kÓ trong c¸c ho¹t ®éng søc m¹nh - tèc ®é.
Søc m¹nh bét ph¸t lµ mét d¹ng søc m¹nh tèc ®é. §ã lµ kh¶ n¨ng con ngêi ph¸t huy mét lùc lín trong kho¶ng thêi gian ng¾n nhÊt. §Ó ®¸nh gi¸ søc m¹nh bét ph¸t, ngêi ta thêng dïng chØ sè søc m¹nh - tèc ®é.

Trong ®ã I lµ chØ sè søc m¹nh - tèc ®é, Fmax lµ lùc tèi ®a ph¸t huy trong ®éng t¸c, tmax lµ thêi gian ®¹t ®îc trÞ sè lùc tèi ®a.
Ch¬ng 2 C¬ së thùc tiÔn
2.1- Thùc tr¹ng qu¸ tr×nh tæ chøc gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n cho häc sinh trêng THPT.
2.1.1- Thùc tr¹ng sö dông bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n cho häc sinh trêng.
§Ó cã c¬ së thùc tiÔn lùa chän c¸c bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n cho cho häc sinh trêng THPT. VÒ thùc tr¹ng sö dông bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n, tiÕn hµnh pháng vÊn c¸c bµi tËp bæ trî cho tõng giai ®o¹n d¹y häc cña kü thuËt. KÕt qu¶ ®îc thÓ hiÖn ë b¶ng 2.1.
B¶ng 2.1: KÕt qu¶ pháng vÊn thùc tr¹ng sö dông c¸c bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n (n=20).
Néi dung kü thuËt
|
Néi dung bµi tËp
|
KÕt qu¶
|
Thêng xuyªn
|
B×nh thêng
|
Ýt sö dông
|
n
|
%
|
n
|
%
|
n
|
%
|
Nhãm bµi tËp giËm nh¶y
|
1. T¹i chç ®Æt ch©n giËm nh¶y
|
12
|
60
|
4
|
20
|
4
|
20
|
2. T¹i chç m« pháng ®éng t¸c giËm nh¶y bíc bé
|
16
|
80
|
2
|
10
|
2
|
10
|
3. §i 1-3 bíc giËm nh¶y bíc bé kÕt hîp ®¸nh tay
|
2
|
10
|
4
|
20
|
14
|
70
|
4. Ch¹y 1-3 bíc giËm nh¶y bíc bé kÕt hîp ®¸nh tay
|
5
|
25
|
7
|
35
|
8
|
40
|
5. Ch¹y 3-5 bíc giËm nh¶y bíc bé kÕt hîp ®¸nh tay
|
10
|
50
|
6
|
30
|
4
|
20
|
Nhãm bµi tËp ch¹y ®µ
|
1. Ch¹y t¨ng tèc ®é 60m trªn ®ưêng th¼ng
|
4
|
20
|
5
|
25
|
11
|
55
|
2. Ch¹y ®µ 5-7 bíc thùc hiÖn ®éng t¸c giËm nh¶y
|
3
|
15
|
7
|
35
|
10
|
50
|
3. Ch¹y ®µ ng¾n 9-11 bíc thùc hiÖn ®éng t¸c giËm nh¶y
|
16
|
80
|
3
|
15
|
1
|
5
|
4. Ch¹y ®µ trung b×nh thùc hiÖn ®éng t¸c giËm nh¶y
|
12
|
60
|
6
|
30
|
2
|
10
|
5. Ch¹y toµn ®µ kÕt hîp giËm nh¶y
|
4
|
20
|
5
|
25
|
11
|
55
|
6. Ch¹y ®µ 3 bíc giËm nh¶y liªn tôc trªn ®êng ch¹y (50m)
|
6
|
30
|
8
|
40
|
6
|
30
|
Néi dung kü thuËt
|
Néi dung bµi tËp
|
KÕt qu¶
|
Thêng xuyªn
|
B×nh thêng
|
Ýt sö dông
|
N
|
%
|
n
|
%
|
n
|
%
|
Nhãm bµi tËp bæ trî bay trªn kh«ng vµ tiÕp ®Êt
|
1. §øng t¹i chç m« pháng ®éng t¸c trªn kh«ng tiÕp ®Êt
|
18
|
90
|
2
|
10
|
0
|
0
|
2. §øng trªn bôc gç thùc hiÖn ®éng t¸c trªn kh«ng tiÕp ®Êt
|
19
|
95
|
1
|
5
|
0
|
0
|
3. Ch¹y 3 bíc giËm nh¶y thùc hiÖn ®éng t¸c trªn kh«ng tiÕp ®Êt cã bôc gç
|
20
|
100
|
0
|
0
|
0
|
0
|
4. Ch¹y 3 bíc giËm nh¶y thùc hiÖn ®éng t¸c trªn kh«ng tiÕp ®Êt
|
18
|
90
|
1
|
5
|
1
|
5
|
5. VÞn thang dãng thùc hiÖn Ðp ®ïi ch©n l¨ng, ®Èy h«ng
|
16
|
80
|
4
|
20
|
0
|
0
|
6. Bµi tËp bËt Õch
|
14
|
70
|
5
|
25
|
1
|
5
|
Hoµn thiÖn kü thuËt
|
1. Ch¹y 5-7 bíc thùc hiÖn kü thuËt trªn kh«ng r¬i xuèng ®Êt cã bôc gç
|
18
|
90
|
2
|
10
|
0
|
0
|
2. Ch¹y 5-7 bíc thùc hiÖn kü thuËt trªn kh«ng r¬i xuèng ®Êt kh«ng bôc gç
|
20
|
100
|
0
|
0
|
0
|
0
|
3. Ch¹y ®µ 9-11 bíc thùc hiÖn toµn bé kü thuËt
|
15
|
75
|
5
|
25
|
0
|
0
|
4. Ch¹y toµn ®µ thùc hiÖn toµn bé kü thuËt
|
5
|
25
|
5
|
25
|
10
|
50
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Qua b¶ng 2.1 pháng vÊn thùc tr¹ng sö dông bµi tËp bæ trî trong gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn vµ huÊn luyÖn viªn §iÒn kinh cho thÊy cã nhiÒu ý kiÕn tr¶ lêi ph©n t¸n kh«ng tËp trung gi÷a c¸ch chän c¸c bµi tËp còng nh ®¸nh gi¸ møc ®é cÇn thiÕt cña c¸c bµi tËp.
ë ®©y chóng t«i nhËn thÊy tån t¹i 2 vÊn ®Ò lín:
Bµi tËp ®a ra cho häc kü thuËt trªn kh«ng , tiÕp ®Êt vµ kü thuËt hoµn chØnh t¬ng ®èi thèng nhÊt gi÷a néi dung bµi tËp còng nh sè lîng bµi tËp. Qua t×m hiÓu vµ quan s¸t thùc tÕ chóng t«i ®îc biÕt ®©y lµ nh÷ng néi dung chÝnh mµ c¸c gi¸o viªn, huÊn luyÖn viªn quan t©m vµ sö dông nhiÒu bµi tËp cho viÖc h×nh thµnh kü thuËt vµ hoµn chØnh kü thuËt nh¶y xa ìn th©n .
ë néi dung kü thuËt ch¹y ®µ vµ giËm nh¶y cha ®îc quan t©m ®óng møc biÓu hiÖn ë viÖc gi¸o viªn sö dông bµi tËp cho néi dung nµy cßn qu¸ Ýt.
VÒ néi dung phèi hîp hoµn chØnh kü thuËt, khi quan s¸t vµ qua pháng vÊn chóng t«i thÊy viÖc x©y dùng c¸c bµi tËp vµ néi dung bµi tËp ®Òu phï hîp víi môc ®Ých vµ yªu cÇu kü thuËt cña giai ®o¹n kü thuËt ®ã. Song vÊn ®Ò viÖc sö dông c¸c bµi tËp cho hoµn thiÖn toµn ®µ l¹i ®îc ®Çu t häc thêi gian qu¸ Ýt møc ®é vµ nhÞp ®iÖu ch¹y ®µ tèt th× míi t¹o ra lîi thÕ cho c¸c kh©u tiÕp theo (giËm nh¶y, trªn kh«ng, tiÕp ®Êt).
2.2- X©y dùng hÖ thèng bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n cho häc sinh trêng
2.2.1 - C¬ së x¸c ®Þnh c¸c c¨n cø, yªu cÇu lùa chän bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ưìn th©n cho häc sinh trêng THPT.
Nghiªn cøu c¸c nguyªn t¾c gi¶ng d¹y còng nh c¸c ®Æc ®iÓm, c¸c ph¬ng ph¸p trong gi¶ng d¹y ë c¸c tµi liÖu tham kh¶o nh lý luËn vµ ph¬ng ph¸p gi¸o dôc thÓ dôc thÓ thao, häc thuyÕt huÊn luyÖn, s¸ch gi¸o khoa §iÒn kinh. Bíc ®Çu x¸c ®Þnh nh÷ng yªu cÇu ®Ó lùa chän bµi tËp bæ trî chuyªn m«n nh sau:
1 - C¸c bµi tËp ph¶i cã t¸c dông trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®èi víi c¸c qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c kü thuËt riªng lÎ vµ kü thuËt hoµn chØnh.
2 - C¸c bµi tËp ph¶i phï hîp víi t©m sinh lý ®èi tîng còng nh tr×nh ®é ph¸t triÓn thÓ chÊt cña c¸c em.
3 - C¸c bµi tËp chuyªn m«n ph¶i më réng ®îc kü n¨ng, kü x¶o cho ngêi tËp.
4 - C¸c bµi tËp bæ trî chuyªn m«n ph¶i gióp kh¾c phôc c¸c yÕu tè lµm ¶nh hëng tíi viÖc n¾m b¾t kü thuËt vµ n©ng cao thµnh tÝch nh tè chÊt thÓ lùc, t©m lý rôt rÌ...
5 - CÇn ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc tËp luyÖn triÖt ®Ó tËn dông c¸c ph¬ng tiÖn tËp luyÖn gióp cho qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi vµ liªn kÕt kü n¨ng tèt h¬n.
6 - C¸c bµi tËp ph¶i hîp lý võa søc vµ n©ng dÇn ®é khã, khèi lîng tËp luyÖn ®Æc biÖt chó ý kh©u an toµn tËp luyÖn ®Ó tr¸nh x¶y ra chÊn th¬ng.
Chóng ta cã thÓ nhËn thÊy 6 yªu cÇu ®Ò xuÊt ®Ó lùa chän bµi tËp dÉn d¾t ®· ®îc sù t¸n thµnh vµ ®ång ý cña ®a sè c¸c gi¸o viªn c«ng t¸c t¹i trêng. §iÒu ®ã ®· kh¼ng ®Þnh c¸c c¨n cø vµ yªu cÇu mµ chóng t«i lùa chän cã c¬ së khoa häc, ®¸p øng nhu cÇu thùc tiÔn cho viÖc lùa chän hÖ thèng bµi tËp bæ trî chuyªn m«n. Tõ ®ã chóng t«i ®i vµo tiÕn hµnh lùa chän hÖ thèng bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong gi¶ng d¹y kü thuËt m«n nh¶y xa ìn th©n cho häc sinh trêng.
2.2.2 - Lùa chän bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n cho häc sinh trêng THPT.
X¸c ®Þnh møc ®é u tiªn c¸c bµi tËp bæ trî bíc ®Çu lùa chän b»ng ph¬ng ph¸p pháng vÊn c¸c gi¸o viªn, gi¶ng viªn d¹y m«n ®iÒn kinh.
Bíc ®Çu lùa chän ®îc 30 bµi tËp trªn, ®Ó ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan ®é tin cËy trong viÖc lùa chän bµi tËp bæ trî chuyªn m«n, chóng t«i tiÕn hµnh pháng vÊn c¸c gi¸o viªn, huÊn luyÖn viªn, chuyªn gia cã kinh nghiÖm vµ th©m niªn c«ng t¸c ®ang trùc tiÕp gi¶ng d¹y vµ huÊn luyÖn.
2.2.3 - S¾p xÕp hÖ thèng bµi tËp bæ trî
Tríc khi s¾p xÕp c¸c bµi tËp thµnh mét hÖ thèng, t«i x¸c ®Þnh c¸c yªu cÇu s¾p xÕp tr×nh tù c¸c bµi tËp cho tõng giai ®o¹n kü thuËt thµnh mét hÖ thèng nh sau:
§Ó s¾p xÕp c¸c bµi tËp ®· lùa chän thµnh hÖ thèng bµi tËp bæ trî kü thuËt nh¶y xa ìn th©n trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y cho häc sinh Trêng THPT, t«i ®· nghiªn cøu c¸c yªu cÇu vÒ ph¸t triÓn gi¸o dôc thÓ chÊt, qu¸ tr×nh d¹y häc ®éng t¸c, quy luËt h×nh thµnh kü n¨ng kü x¶o vËn ®éng còng nh nh÷ng tµi liÖu khoa häc cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò s¾p xÕp lîng vËn ®éng vµo bµi tËp. C¸c ®Æc ®iÓm diÔn biÕn kh¶ n¨ng ho¹t ®éng thÓ lùc cña ®èi tîng häc sinh. §Æc ®iÓm t©m sinh lý løa tuæi vµ quy luËt nhËn thøc. §ång thêi trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp trao ®æi víi c¸c gi¸o viªn, huÊn luyÖn viªn, cã kinh nghiÖm vÒ chuyªn m«n còng nh c¸c nhµ nghiªn cøu khoa häc vÒ gi¶ng d¹y huÊn luyÖn §iÒn kinh.
KÕt qu¶ t«i x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng yªu cÇu s¾p xÕp hÖ thèng bµi tËp nh sau:
1. C¸c bµi tËp ph¶i s¾p xÕp tr×nh tù theo ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n.
2. C¸c bµi tËp ph¶i phï hîp víi ®iÒu kiÖn tæ chøc gi¶ng d¹y.
3. C¸c bµi tËp ph¶i phï hîp víi tr×nh ®é ngêi häc.
4. Ph¶i mang tÝnh chuÈn bÞ nh»m ®a ngêi häc vµo tr¹ng th¸i t©m, sinh lý thÝch hîp víi viÖc tiÕp thu kü thuËt.
5. Mang tÝnh chuyÓn ®æi tõ ®éng t¸c nµy sang ®éng t¸c kh¸c.
6. C¸c bµi tËp ph¶i mang tÝnh thÓ lùc chuyªn m«n cho tõng giai ®o¹n cña kü thuËt.
Do vËy chóng t«i dùa trªn nh÷ng yªu cÇu nµy ®Ó tiÕn hµnh s¾p xÕp thø tù hÖ thèng c¸c bµi tËp lùa chän.
C¸c bµi tËp bæ trî ®îc s¾p xÕp theo tõng giai ®o¹n kü thuËt nh¶y xa ìn th©n nh sau:
§Ó cã thªm c¬ së x¸c ®Þnh hÖ thèng bµi tËp bæ trî ®îc kh¸ch quan, tiÕn hµnh pháng vÊn c¸c chuyªn gia vÒ c¸ch thøc s¾p xÕp tr×nh tù c¸c hÖ thèng bµi tËp trªn. §· thu ®îc kÕt qu¶ 85% sè phiÕu ®¸nh gi¸ lµ hîp lý, 15% sè ý kiÕn cho lµ cha thËt hîp lý. Râ rµng qua pháng vÊn vÒ viÖc s¾p xÕp tr×nh tù c¸c bµi tËp thµnh hÖ thèng cho tõng giai ®o¹n cña kü thuËt cña ®· thu ®îc tØ lÖ sè phiÕu ®¸nh gi¸ hîp lý cao. Tõ ®ã T«i ®a ra hÖ thèng bµi tËp ®· chän nµy vµ tiÕn hµnh thùc nghiÖm ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c bµi tËp.
KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
Tõ c¸c kÕt qu¶ vµ ph©n tÝch trªn đã rót ra nh÷ng kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ sau:
1- KÕt luËn:
- Nh¶y xa ìn th©n lµ mét kü thuËt khã trong c¸c m«n §iÒn kinh, ®îc ®a vµo ch¬ng tr×nh gi¶ng d¹y cho häc sinh c¸c trêng THPT theo quy ®Þnh cña Bé . KÕt qu¶ nghiªn cøu thùc tr¹ng qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n cho thÊy:
+ KÕt qu¶ nghiªn cøu thùc tr¹ng gi¸o tr×nh gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n cho thÊy viÖc sö dông c¸c bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong gi¶ng d¹y cho häc sinh cßn nghÌo vÒ sè lîng, ®¬n ®iÖu vÒ néi dung, tû lÖ c¸c bµi tËp bæ trî ph¸t triÓn thÓ lùc chuyªn m«n cßn qu¸ Ýt. ViÖc sö dông c¸c bµi tËp bæ trî trong gi¶ng d¹y c¸c giai ®o¹n kü thuËt cha phï hîp vµ cßn thiÕu cha ®¸p øng víi yªu cÇu gi¶ng d¹y trong mét sè giai ®o¹n kü thuËt.
+ KÕt qu¶ häc kü thuËt nh¶y xa ìn th©n cña học sinh cha cao cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu:
VÒ thµnh tÝch: C¶ nam vµ n÷ chØ ®¹t lo¹i kh¸ (
>8 ®iÓm) thµnh tÝch cña nam 5m – 5,50m vµ cña n÷ 3,50-3,95m.
VÒ kü thuËt, sè học sinh ®¹t kü thuËt lo¹i A cßn thÊp: §èi víi nam ®¹t 25,7-27,8% vµ n÷ ®¹t 26,1-28,6%. Tû lÖ ®¹t kü thuËt lo¹i B vµ C cßn chiÕm tû lÖ cao. §èi víi nam kü thuËt lo¹i B chiÕm 44,4-51,4% lo¹i C chiÕm 22,9-27,8% cña n÷ 34,8-47,6% vµ 23,8-39,1%.
- Trong qu¸ tr×nh lùa chän c¸c bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n cho häc sinh cÇn dùa c¸c c¬ së sau: (KÕt qu¶ pháng vÊn chuyªn gia).
+ C¨n cø vµo nguyªn lý, ®Æc ®iÓm cÊu tróc kü thuËt: ChiÕm 95% ý kiÕn t¸n thµnh.
+ C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm ®èi tîng: ChiÕm 100% ý kiÕn t¸n thµnh.
+ C¨n cø vµo ®iÒu kiÖn tæ chøc gi¶ng d¹y: ChiÕm 95% ý kiÕn t¸n thµnh.
+ C¨n cø vµo phu¬ng ph¸p gi¶ng d¹y: ChiÕm 100% ý kiÕn t¸n thµnh.
+ C¨n cø vµo nguyªn t¾c huÊn luyÖn thÓ thao: ChiÕm 90% ý kiÕn t¸n thµnh.
+ C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm qu¸ tr×nh h×nh thµnh kü n¨ng, kü x¶o: ChiÕm 100% % ý kiÕn t¸n thµnh.
- HÖ thèng c¸c bµi tËp ®îc lùa chän cÇn ph¶i ®¶m b¶o theo c¸c yªu cÇu sau (theo kÕt qu¶ pháng vÊn chuyªn gia).
+ C¸c bµi tËp ph¶i s¾p xÕp tr×nh tù theo ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n: ChiÕm 100% ý kiÕn t¸n thµnh.
+ C¸c bµi tËp ph¶i phï hîp víi ®iÒu kiÖn tæ chøc gi¶ng d¹y: ChiÕm 95% ý kiÕn t¸n thµnh.
+ C¸c bµi tËp ph¶i phï hîp víi tr×nh ®é ngêi häc: ChiÕm 95% ý kiÕn t¸n thµnh.
+ C¸c bµi tËp ph¶i mang tÝnh chuÈn bÞ nh»m ®a ngêi häc vµo tr¹ng th¸i t©m, sinh lý thÝch hîp víi viÖc tiÕp thu kü thuËt: ChiÕm 85% ý kiÕn t¸n thµnh.
+ C¸c bµi tËp ph¶i mang tÝnh chuyÓn ®æi tõ ®éng t¸c nµy sang ®éng t¸c kh¸c: ChiÕm 90% ý kiÕn t¸n thµnh.
+ C¸c bµi tËp ph¶i mang tÝnh thÓ lùc chuyªn biÖt: ChiÕm 100% ý kiÕn t¸n thµnh.
+ Nh¶y xa toµn ®µ
+ §¸nh gi¸ kü thuËt hoµn thiÖn (A. B. C).
- KÕt qu¶ nghiªn cøu ®· cho thÊy trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n cho häc sinh trêng cã thÓ sö dông c¸c bµi tËp bæ trî chuyªn m«n sau:
+ Nhãm bµi tËp bæ trî kü thuËt ch¹y ®µ gåm 2 bµi tËp.
+ Nhãm bµi tËp bæ trî giËm nh¶y gåm 3 bµi tËp.
+ Nhãm bµi tËp bæ trî trªn kh«ng vµ tiÕp ®Êt gåm 2 bµi tËp.
+ Nhãm bµi tËp bæ trî phèi hîp gåm 2 bµi tËp.
+ Nhãm bµi tËp bæ trî thÓ lùc chuyªn m«n gåm 2 bµi tËp.
HÖ thèng c¸c bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trªn ®Òu ®îc kiÓm nghiÖm qua thùc tÕ gi¶ng d¹y vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ râ rÖt P<0,05..
2- KiÕn nghÞ:
HÖ thèng bµi tËp bæ trî chuyªn m«n trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y kü thuËt nh¶y xa ìn th©n cho häc sinh ®îc t«i lùa chän vµ nghiªn cøu lµ nh÷ng bµi tËp phï hîp víi ®èi tîng lµ häc sinh vµ ®iÒu kiÖn cña nhµ trêng, V× vËy cã thÓ bæ xung vµ thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y vµ huÊn luyÖn cho häc sinh trong giê häc kü thuËt nh¶y xa ìn th©n.
Tµi liÖu tham kh¶o
1. Lª Böu - NguyÔn ThÕ TruyÒn (1989)
Ph¬ng ph¸p thÓ thao trÎ - Nhµ xuÊt b¶n TDTT thµnh phè Hå ChÝ Minh.
2. D¬ng NghiÖp ChÝ (1991), §o lêng thÓ thao - Nhµ xuÊt b¶n TDTT.
3. D.Harre (1996) - PTS. NguyÔn Anh TuÊn dÞch. Häc thuyÕt huÊn luyÖn - NXB TDTT Hµ Néi, xuÊt b¶n lÇn 2 n¨m 1996.
4. Lu Quang HiÖp - Ph¹m ThÞ Uyªn (1995) Sinh lý häc thÓ dôc thÓ thao - Nhµ xuÊt b¶n TDTT Hµ Néi.
5. Diªn Phong 130 c©u hái ®¸p vÒ huÊn luyÖn hiÖn ®¹i NXB TDTT (2000)
6. Philin (1996), Lý luËn vµ ph¬ng ph¸p thÓ thao trÎ, NXB TDTT Hµ Néi.
7. NguyÔn Xu©n Sinh (1999), Gi¸o tr×nh ph¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc TDTT - NXB TDTT Hµ Néi.
8. NguyÔn To¸n - Ph¹m Danh Tèn (2000), Lý luËn vµ ph¬ng ph¸p gi¸o dôc thÓ dôc thÓ thao - NXB Hµ Néi.
9. NguyÔn V¨n Tr¹ch - Vò Chung Thuû vµ céng sù (2002), HuÊn luyÖn thÓ lùc cho V§V b¬i léi - NXB TDTT Hµ Néi.
10. TËp thÓ gi¸o viªn bé m«n ®iÒn kinh (1996), §iÒn kinh - NXB TDTT.
11. Ph¹m Ngäc ViÔn - Lª V¨n Xem - NguyÔn ThÞ N÷ - Mai V¨n Mu«n (1991), T©m lý häc TDTT - NXB TDTT Hµ Néi.
12. NguyÔn §øc V¨n (1987), To¸n häc thèng kª - NXB TDTT Hµ Néi.
13. Thạc sĩ : Hoàng Thị Đông – Lý luận và phương pháp GDTC trong nhà trường – trường ĐHSP TDTT Hà Nội – NXB TDTT – Hà Nội 2004.
14. Thạc sĩ. Phạm Thị Thiệu – giáo trình sinh lý học TDTT – Trường ĐHSP TDTT – NXB TDTT Hà Nội 2004.
15. Tiến sĩ. Lê Thanh – Giáo trình toán thông kê – trường ĐHSP TDTT Hà Nội – NXB TDTT Hà Nội 2004.
16. PTS. Nguyễn Mậu Loan – giáo trình tâm lý học TDTT – NXBGD – 1999.